Nadciśnienie tętnicze – objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie
- Co zrobić, gdy zmierzysz ciśnienie i okaże się ono za wysokie?
- Czym jest nadciśnienie tętnicze?
- Jakie są objawy i przyczyny nadciśnienia tętniczego?
MAM ZA WYSOKIE CIŚNIENIE – CO ROBIĆ?
Kliknij na kafelek by poznać odpowiedź!
KIEDY UDAĆ SIĘ DO LEKARZA?
Nadciśnienie tętnicze najczęściej jest sprawą przewlekłą i wymaga systematycznego i przewlekłego leczenia. Jednakże mogą zdarzyć się sytuacje, w których należy pilnie szukać pomocy medycznej:
- Gdy dochodzi do nagłego dużego wzrostu ciśnienia tętniczego (najczęściej powyżej 180/120 mmHg), w szczególności jeśli towarzyszą mu niepokojące objawy, takie jak:
- ból w klatce piersiowej,
- uczucie duszności
- silny ból głowy,
- zaburzenia świadomości (zmienione zachowanie – pobudzenie, podsypianie, majaczenie),
- ubytki neurologiczne (słabsza noga/ręka, problemy z mówieniem, zaburzenia równowagi).
- U kobiet w ciąży po 20. tygodniu, gdy dochodzi do nagłego wzrostu ciśnienia powyżej 140/90 mmHg (może to być tak zwany stan przedrzucawkowy).
Czym jest i skąd bierze się nadciśnienie?
Definicja nadciśnienia tętniczego
Nadciśnienie tętnicze to choroba, która dotyczy całego organizmu. Dlaczego? Ponieważ dotyczy ciśnienia, pod jakim krew płynie w Twoich tętnicach, czyli naczyniach krwionośnych prowadzących krew od serca do narządów (w przeciwną stronę robią to żyły). Zbyt wysokie ciśnienie w tętnicach uszkadza zarówno je same, jak i niektóre narządy.
Od jakiej wartości ciśnienia mówimy o nadciśnieniu?
Według definicji jest to skurczowe ciśnienie tętnicze krwi powyżej 140 mmHg i/lub rozkurczowe powyżej 90 mmHg. Wystarczy, że tylko jedna z tych wartości jest nieprawidłowa. W Polsce na nadciśnienie tętnicze choruje ponad 11 milionów ludzi. Według WHO nadciśnienie tętnicze jest wciąż pierwszą przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie.
Przyczyny nadciśnienia tętniczego:
W 1 na 10 przypadków – wywołują je choroby, np. nerek i nadnerczy. W 9 na 10 przypadków – nie wiemy; przyczyn może być wiele i nie można zidentyfikować jednej konkretnej. Wśród potencjalnych przyczyn wymienia się:
- czynniki genetyczne,
- niezdrowy styl życia (dieta obfitująca w cukry proste i tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, nadmierna konsumpcja soli, brak aktywności fizycznej),
- nadmierne, częste spożywanie alkoholu i palenie tytoniu,
- nadwaga i otyłość,
- inne choroby przewlekłe (jak na przykład cukrzyca).
Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego?
1. Najczęstszy objaw:
Najczęstszym objawem nadciśnienia tętniczego jest… zbyt wysokie ciśnienie na ciśnieniomierzu. Poza tym nie istnieje żaden jeden charakterystyczny objaw, który obecny byłby u wszystkich chorych na nadciśnienie tętnicze.
2. Objawy towarzyszące:
Czasami nadciśnieniu tętniczemu towarzyszą przewlekłe zmęczenie, ból głowy, osłabienie. Jednak żaden z tych objawów nie jest charakterystyczny wyłącznie dla nadciśnienia i nie powinien być podstawą do jego rozpoznania bez wykonania pomiarów ciśnienia.
1. Najczęstszy objaw:
Najczęstszym objawem nadciśnienia tętniczego jest… zbyt wysokie ciśnienie na ciśnieniomierzu. Poza tym nie istnieje żaden jeden charakterystyczny objaw, który obecny byłby u wszystkich chorych na nadciśnienie tętnicze.
2. Objawy towarzyszące:
Czasami nadciśnieniu tętniczemu towarzyszą przewlekłe zmęczenie, ból głowy, osłabienie. Jednak żaden z tych objawów nie jest charakterystyczny wyłącznie dla nadciśnienia i nie powinien być podstawą do jego rozpoznania bez wykonania pomiarów ciśnienia.
Na czym polega diagnostyka nadciśnienia tętniczego?
Jeśli pomiary ciśnienia, które prowadzisz w domu, pomiary u lekarza medycyny pracy, a może po prostu kontrolna wizyta u lekarza rodzinnego sprawią, że lekarz będzie podejrzewał u Ciebie nadciśnienie tętnicze, to przejdzie on następnie do jego diagnostyki, czyli potwierdzenia.
W tym celu lekarz na dwóch różnych wizytach będzie mierzył Ci ciśnienie tętnicze lub poprosi Cię o zrobienie takich pomiarów w domu, dwa razy dziennie (rano i wieczorem) zgodnie z listą kroków, które szerzej omawiamy w kursie o podstawach nadciśnienia tętniczego. Na podstawie wyników pomiarów w gabinecie lekarskim, których średnia przekroczy 140/90 mmHg, lub samodzielnych pomiarów w domu, których średnia przekroczy 135/85 mmHg, lekarz będzie mógł rozpoznać u Ciebie nadciśnienie tętnicze.
Jeśli pomiary ciśnienia, które prowadzisz w domu, pomiary u lekarza medycyny pracy, a może po prostu kontrolna wizyta u lekarza rodzinnego sprawią, że lekarz będzie podejrzewał u Ciebie nadciśnienie tętnicze, to przejdzie on następnie do jego diagnostyki, czyli potwierdzenia.
W tym celu lekarz na dwóch różnych wizytach będzie mierzył Ci ciśnienie tętnicze lub poprosi Cię o zrobienie takich pomiarów w domu, dwa razy dziennie (rano i wieczorem) zgodnie z listą kroków, które szerzej omawiamy w kursie o podstawach nadciśnienia tętniczego. Na podstawie wyników pomiarów w gabinecie lekarskim, których średnia przekroczy 140/90 mmHg, lub samodzielnych pomiarów w domu, których średnia przekroczy 135/85 mmHg, lekarz będzie mógł rozpoznać u Ciebie nadciśnienie tętnicze.
Na czym polega leczenie nadciśnienia tętniczego?
Na leczenie nadciśnienia tętniczego składa się:
- Leczenie niefarmakologiczne – które jest i powinno być podstawą leczenia każdego pacjenta z nadciśnieniem tętniczym. Składa się na nie 5 kroków:
a. Schudnij, jeśli cierpisz na otyłość lub nadwagę.
b. Nie pal papierosów.
c. Ogranicz spożycie soli i alkoholu.
d. Regularnie uprawiaj aktywność fizyczną.
e. Zmień dietę – jedz mniej cukrów prostych i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. - Leczenie farmakologiczne (tabletki, inne leki) – wpływają na hormony i związki chemiczne, które sterują ciśnieniem krwi. Zaliczamy do przede wszystkim leki z 4 grup:
a. Beta blokery,
b. Blokery kanałów wapniowych,
c. Leki moczopędne (diuretyki),
d. Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) oraz sartany (ARB).
Jakie są powikłania nadciśnienia tętniczego?
Celem leczenia nadciśnienia tętniczego jest zmniejszenie ryzyka poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak:
- Choroby serca: wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do chorób wieńcowych, zawałów serca, niewydolności serca i zaburzeń rytmu serca.
- Udary mózgu: zwiększone ciśnienie krwi może uszkodzić naczynia krwionośne w mózgu, co może prowadzić do udarów.
- Uszkodzenie nerek: wysokie ciśnienie krwi może uszkodzić naczynia krwionośne w nerkach, co może prowadzić do niewydolności nerek.
- Uszkodzenie naczyń krwionośnych: nadciśnienie może prowadzić do uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko miażdżycy.
- Uszkodzenie wzroku: wysokie ciśnienie krwi może wpływać na naczynia krwionośne w siatkówce, prowadząc do utraty wzroku.
Celem leczenia nadciśnienia tętniczego jest zmniejszenie ryzyka poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak:
- Choroby serca: wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do chorób wieńcowych, zawałów serca, niewydolności serca i zaburzeń rytmu serca.
- Udary mózgu: zwiększone ciśnienie krwi może uszkodzić naczynia krwionośne w mózgu, co może prowadzić do udarów.
- Uszkodzenie nerek: wysokie ciśnienie krwi może uszkodzić naczynia krwionośne w nerkach, co może prowadzić do niewydolności nerek.
- Uszkodzenie naczyń krwionośnych: nadciśnienie może prowadzić do uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko miażdżycy.
- Uszkodzenie wzroku: wysokie ciśnienie krwi może wpływać na naczynia krwionośne w siatkówce, prowadząc do utraty wzroku.
Zapisz się do naszego newslettera i otrzymuj materiały edukacyjne, informacje o nowych artykułach, kursach i zniżkach.
Ucz się zdrowia z darmowymi kursami!
Poznaj niezbędną wiedzę, która da Ci poczucie kompetencji i oszczędzi samodzielnego poszukiwania odpowiedzi.
- Jak działa tarczyca i co oznaczają badania TSH, fT3, fT4 i USG? Czym jest niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto? Leki i diety: bezlaktozowa, bezglutenowa, przeciwzapalna, goitrogeny, suplementy.
- Dlaczego wykonuje się badania krwi, moczu i badania obrazowe? Jak się do nich przygotować i jak przebiegają? Co oznaczają wyniki badań i ich zaburzenia?
- Jak leczyć katar, kaszel i ból gardła i biegunkę u dziecka? Kiedy zgłosić się do lekarza?
- Czym są i jak krok po kroku przebiegają: narkoza, znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe? Co dzieje się podczas operacji?
- Czym jest i jak objawia się nadciśnienie? Jak mu zapobiegać? Jak mierzyć ciśnienie? Jak leczyć nadciśnienie - rola leków oraz zmiany stylu życia (w tym diety).
- Jak skutecznie leczyć katar, ból gardła, gorączkę i zatoki? Jakich preparatów nie warto kupować? Czym różnią się od siebie infekcje? Kiedy i na co warto się szczepić?
Źródła
- A. Jaruszewicz i in., Choroby układu krążenia. Nadciśnienie tętnicze, w: Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2023/24, red. P. Gajewski, Kraków 2023.
- Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, red. Andrzej T. i in., „Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce” 2019, tom 5, nr 1.