Wszystko o przeziębieniu
- Jak skutecznie leczyć przeziębienie?
- Kiedy pójść do lekarza z przeziębieniem?
MAM KATAR, KASZEL I GORĄCZKĘ – CO ROBIĆ?
Kliknij na kafelek by poznać odpowiedź!
KIEDY UDAĆ SIĘ DO LEKARZA?
Objawy takie jak: gorączka, katar, kaszel, ogólne rozbicie najczęściej świadczą o przeziębieniu, czyli łagodnej, samoograniczającej się chorobie wirusowej trwającej około tygodnia i nie wymagają bezwzględnej konsultacji lekarskiej. Są jednak sytuacje, w których należy szukać pomocy medycznej:
- Masz problemy z oddychaniem.
- Ból gardła jest bardzo silny (szczególnie jednostronny), masz problemy z połykaniem, przyjmowaniem płynów i pokarmów.
- Występuje inny silny, miejscowy ból i/lub obrzęk szczególnie w okolicy oczu, czoła, uszu.
- Objawy infekcyjne mają nieproporcjonalnie duże nasilenie, szczególnie jeśli chorujesz poważnie przewlekle (np. astma, POChP, zaburzenia odporności).
- Występują inne niepokojące objawy, takie jak: ból w klatce piersiowej, silny ból głowy, uporczywy kaszel, krwioplucie, utrata przytomności, zaburzenia świadomości.
Wstęp: czym jest przeziębienie?
Najczęstsza choroba zakaźna na świecie
Czy wiesz, jaka jest najczęstsza choroba zakaźna na świecie, którą człowiek każdego roku przechodzi nawet kilka razy? Jest nią, oczywiście, przeziębienie! Katar, kaszel, gorączka, ból gardła – to typowe objawy zapalenia śluzówki nosa i gardła, czyli górnych dróg oddechowych.
Przyczyny przeziębienia
Zakażenie to wywoływane jest przez wirusy. Tych, które wywołują przeziębienie, znamy ponad 200 i zaliczamy do nich: rynowirusy, adenowirusy, koronawirusy czy wirusy paragrypy.
Ta duża liczba wirusów jest powodem, dla którego nie mamy szczepionki ani leku przeciwko przeziębieniu, a przechorowanie nie gwarantuje odporności przed kolejnym zakażeniem zupełnie innym wirusem. Przeziębienia dotyczą w szczególności dzieci, które, w wyniku przebywania w dużych skupiskach (przedszkola, żłobki), mogą być przeziębione 6–8 razy rocznie – i jest to zupełnie normalne.
Jak możesz się zarazić?
Sposoby zarażania
O sposobach zarażania się wiele nauczyliśmy się przy okazji pandemii COVID-19. Do zakażeń wirusami przeziębienia dochodzi głównie w okresie jesienno-zimowym, kiedy wychłodzenie błony śluzowej nosa osłabia odpowiedź układu odpornościowego. Innym czynnikiem jest prozaiczny fakt, że spędzamy więcej czasu w zamkniętych pomieszczeniach z innymi ludźmi.
Powietrze (droga kropelkowa)
Wystarczy jedna kaszląca lub kichająca osoba w pomieszczeniu, a w całym jej otoczeniu znajdować się będą wirusy – to jak rozpylenie aerozolu z odświeżaczem powietrza, tylko że zamiast substancji zapachowej mamy w tym przypadku… wirusy. Mikroby unoszą się w powietrzu w drobnych kropelkach, które następnie są wdychane przez inne osoby. Dlatego taki typ przenoszenia zarazków nazywamy drogą kropelkową.
Bezpośredni kontakt i zanieczyszczone powierzchnie
Zakazić się możemy również poprzez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się wirusy. Skąd się tam biorą? Osadzają się na powierzchniach, opadając na nie we wspomnianym aerozolu (i niestety potrafią przetrwać tam nawet do kilku godzin). Gdy nieświadomi zabierzemy je ze sobą z zanieczyszczonej klamki, możemy, dotykając sobie twarzy, wprowadzić je do swoich dróg oddechowych.
Sposoby zarażania
O sposobach zarażania się wiele nauczyliśmy się przy okazji pandemii COVID-19. Do zakażeń wirusami przeziębienia dochodzi głównie w okresie jesienno-zimowym, kiedy wychłodzenie błony śluzowej nosa osłabia odpowiedź układu odpornościowego. Innym czynnikiem jest prozaiczny fakt, że spędzamy więcej czasu w zamkniętych pomieszczeniach z innymi ludźmi.
Powietrze (droga kropelkowa)
Wystarczy jedna kaszląca lub kichająca osoba w pomieszczeniu, a w całym jej otoczeniu znajdować się będą wirusy – to jak rozpylenie aerozolu z odświeżaczem powietrza, tylko że zamiast substancji zapachowej mamy w tym przypadku… wirusy. Mikroby unoszą się w powietrzu w drobnych kropelkach, które następnie są wdychane przez inne osoby. Dlatego taki typ przenoszenia zarazków nazywamy drogą kropelkową.
Bezpośredni kontakt i zanieczyszczone powierzchnie
Zakazić się możemy również poprzez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się wirusy. Skąd się tam biorą? Osadzają się na powierzchniach, opadając na nie we wspomnianym aerozolu (i niestety potrafią przetrwać tam nawet do kilku godzin). Gdy nieświadomi zabierzemy je ze sobą z zanieczyszczonej klamki, możemy, dotykając sobie twarzy, wprowadzić je do swoich dróg oddechowych.
Objawy przeziębienia
Istnieje kilka najczęstszych objawów przeziębienia, które mogą (ale nie muszą) występować wszystkie naraz:
- katar i zatkany nos,
- ból gardła,
- kaszel,
- zmęczenie, osłabienie,
- stan podgorączkowy (37,0–37,9 °C) lub gorączka (>38,0 °C),
- ból głowy.
Pamiętaj, że objawy przeziębienia nie są równoznaczne z objawami grypy, która jest zupełnie inną chorobą – i mamy o niej osobny artykuł. Więcej o przyczynach objawów przeziębienia i ich leczeniu dowiesz się z kursu o infekcjach u dorosłych.
Jak leczyć przeziębienie?
Leczenie przeciwgorączkowe
Jeśli dokucza Ci stan podgorączkowy (37,0-37,9 stopni) lub gorączka (od 38,0 stopni), to skorzystaj z leków przeciwgorączkowych takich jak ibuprofen czy paracetamol. Zwróć uwagę by nie przyjmować na raz miksów leków na przeziębienie, zawierających te same substancje czynne.
Leczenie bólu gardła
Do leczenia miejscowego – czyli takiego, które trafiać ma bezpośrednio na śluzówkę gardła – wskazane są tabletki do ssania, aerozole lub płyny do płukania zawierające leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jak na przykład flurbiprofen, leki znieczulające miejscowo – zawierające lignokainę, lub antyseptyki – z oktenidyną. Leki przeciwbólowe możesz przyjąć też w postaci tabletki, na przykład jako paracetamol lub ibuprofen. Poza tym dbaj o regularne picie wody, nawilżanie gardła i powietrza, którym oddychamy (a które w jesieni i zimie, bywa suche).
Leczenie kataru i zatkanego nosa
Jeśli dokucza Ci zatkany nos skorzystaj z leków obkurczających naczynia krwionośne w nosie w aerozolu, kroplach lub żelu do nosa, zawierających:
- ksylometazolinę;
- oksymetazolinę
Uwaga! Stosuj je nie dłużej niż 5 dni.
Leczenie przeciwgorączkowe
Jeśli dokucza Ci stan podgorączkowy (37,0-37,9 stopni) lub gorączka (od 38,0 stopni), to skorzystaj z leków przeciwgorączkowych takich jak ibuprofen czy paracetamol. Zwróć uwagę by nie przyjmować na raz miksów leków na przeziębienie, zawierających te same substancje czynne.
Leczenie bólu gardła
Do leczenia miejscowego – czyli takiego, które trafiać ma bezpośrednio na śluzówkę gardła – wskazane są tabletki do ssania, aerozole lub płyny do płukania zawierające leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jak na przykład flurbiprofen, leki znieczulające miejscowo – zawierające lignokainę, lub antyseptyki – z oktenidyną. Leki przeciwbólowe możesz przyjąć też w postaci tabletki, na przykład jako paracetamol lub ibuprofen. Poza tym dbaj o regularne picie wody, nawilżanie gardła i powietrza, którym oddychamy (a które w jesieni i zimie, bywa suche).
Leczenie kataru i zatkanego nosa
Jeśli dokucza Ci zatkany nos skorzystaj z leków obkurczających naczynia krwionośne w nosie w aerozolu, kroplach lub żelu do nosa, zawierających:
- ksylometazolinę;
- oksymetazolinę
Uwaga! Stosuj je nie dłużej niż 5 dni.
Zapisz się do naszego newslettera i otrzymuj materiały edukacyjne, informacje o nowych artykułach, kursach i zniżkach.
Ucz się zdrowia z darmowymi kursami!
Poznaj niezbędną wiedzę, która da Ci poczucie kompetencji i oszczędzi samodzielnego poszukiwania odpowiedzi.
- Jak działa tarczyca i co oznaczają badania TSH, fT3, fT4 i USG? Czym jest niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto? Leki i diety: bezlaktozowa, bezglutenowa, przeciwzapalna, goitrogeny, suplementy.
- Dlaczego wykonuje się badania krwi, moczu i badania obrazowe? Jak się do nich przygotować i jak przebiegają? Co oznaczają wyniki badań i ich zaburzenia?
- Jak leczyć katar, kaszel i ból gardła i biegunkę u dziecka? Kiedy zgłosić się do lekarza?
- Czym są i jak krok po kroku przebiegają: narkoza, znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe? Co dzieje się podczas operacji?
- Czym jest i jak objawia się nadciśnienie? Jak mu zapobiegać? Jak mierzyć ciśnienie? Jak leczyć nadciśnienie - rola leków oraz zmiany stylu życia (w tym diety).
- Jak skutecznie leczyć katar, ból gardła, gorączkę i zatoki? Jakich preparatów nie warto kupować? Czym różnią się od siebie infekcje? Kiedy i na co warto się szczepić?
Źródła
- A. Gładysz, P. Sawiec, Choroby zakaźne. Choroby wirusowe. Choroba przeziębieniowa (przeziębienie), w: Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2023/24, red. P. Gajewski, Kraków 2023.
- Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, red. W. Hryniewicz, P. Albrecht, A. Radzikowski, Warszawa 2016, antybiotyki.edu.pl.
- D.J. Sexton, M.T. McClain, The common cold in adults: Treatment and prevention, UpToDate, uptodate.com.