Niemowlę z dusznością: ostre zapalenie oskrzelików
- Czym są oskrzeliki i ostre zapalenie oskrzelików?
- Skąd bierze się ostre zapalenie oskrzelików u niemowląt?
- Kiedy zgłosić się z dzieckiem do szpitala?
MOJE NIEMOWLĘ KASZLE – CO ROBIĆ?
Kliknij na kafelek by poznać odpowiedź!
KIEDY UDAĆ SIĘ DO LEKARZA?
Ostre zapalenie oskrzelików najczęściej przebiega łagodnie. Zgłoś się pilnie do lekarza lub zadzwoń pod 112, jeśli:
- Dziecko nie reaguje na bodźce (głos, dotyk), jest wiotkie, nie budzi się lub od razu zasypia po wybudzeniu bądź zachowuje się nietypowo (na przykład jest nadmiernie pobudzone, agresywne, nie przestaje płakać).
- Jego skóra wygląda inaczej niż zwykle (jest blada, ziemista, sina, marmurkowa).
- Oddycha szybko i z dużym wysiłkiem, porusza skrzydełkami nosa, zaciąga międzyżebrza (widzisz zaciąganie w okolicy żeber na klatce piersiowej, a dziecko oddycha podobnie jak w trakcie bardzo intensywnego wysiłku) lub gdy obserwujesz bezdechy (dziecko ma dłuższe niż zwykle przerwy w oddychaniu).
- Stwierdzasz saturację poniżej 92% (zmierzoną pulsoksymetrem).
- W Twojej ocenie dziecko wygląda źle.
Definicja ostrego zapalenia oskrzelików
Czym są oskrzeliki?
Powietrze z tlenem wpadając przez nos, przepływa do krtani, następnie tchawicy, która rozdziela się na dwa oskrzela, a te ulegają dalszym rozgałęzieniom niczym korona drzewa, prowadząc do pęcherzyków płucnych, w których tlen przechodzi do krwi. Do pęcherzyków powietrze dopływa poprzez oskrzeliki (niewielkie rurki o średnicy około 1 milimetra). Ostre zapalenie oskrzelików oznacza stan zapalny właśnie w ich obrębie.
U kogo występuje najczęściej?
Zapalenie oskrzelików może wystąpić w każdym wieku i mieć związek z różnymi – głównie przewlekłymi – chorobami. U dorosłych zwykle towarzyszy innym chorobom, takim jak na przykład astma. Mimo to, mówiąc o ostrym zapaleniu oskrzelików, mamy na myśli przede wszystkim dzieci do 2. roku życia. Jest to wręcz najczęstsza postać zakażenia dolnych dróg oddechowych w tej grupie wiekowej. Najczęściej przebiega łagodnie, jednak zdarzają się ciężkie przebiegi, szczególnie u dzieci z grup ryzyka (jak wiek poniżej 3 miesięcy czy choroby serca).
Jedynie 3 na 100 dzieci z ostrym zapaleniem oskrzelików wymaga hospitalizacji. Mimo że jest to niewiele, to z uwagi na dużą liczbę chorujących dzieci w sezonie infekcyjnym oddziały pediatryczne pękają w szwach z powodu tej choroby.
Przyczyna ostrego zapalenia oskrzelików
Ostre zapalenie oskrzelików spowodowane jest przez infekcję wirusową, a głównym czynnikiem wywołującym tę chorobę jest RSV, czyli syncytialny wirus oddechowy (ang. Respiratory Syncytial Virus). Jest on odpowiedzialny za więcej niż połowę przypadków zachorowań. Rzadziej są to inne wirusy. RSV to pospolity wirus często wywołujący typowe przeziębienie, dlatego ostre zapalenie oskrzelików u małego dziecka może rozwinąć się wskutek kontaktu z zainfekowaną osobą – na przykład dorosłym, który po prostu ma katar. Warto zatem zwracać uwagę na stan zdrowia osób odwiedzających Ciebie i Twoje dziecko w okresie jesienno-zimowym.
Wirus wnika do organizmu przez nos lub jamę ustną drogą kropelkową (czyli gdy inna osoba w naszej obecności kaszle lub psika). Typowo na początku pojawiają się objawy przeziębienia: katar, kaszel. Zapalenie oskrzelików rozwija się kilka dni później, gdy wirus „powędruje” niżej, do dolnych dróg oddechowych, tchawicy, oskrzeli, a w końcu oskrzelików – i tam jego obecność daje się małej pociesze najbardziej we znaki.
Wirus w oskrzelikach wywołuje reakcję zapalną, która doprowadza do obrzęku ściany oskrzelików, nadprodukcji śluzu oraz uszkodzenia komórek nabłonkowych. Jak już zostało wspomniane, oskrzeliki są bardzo małe, więc łatwo mogą stać się niedrożne! I przestać pełnić swoją funkcję, jaką jest transport powietrza, a wraz z nim – tlenu. To sprawia, że zapalenie oskrzelików może objawiać się dusznością lub spadkiem saturacji krwi tlenem – z powodu zatkania oskrzelików do pęcherzyków płucnych i krwi dociera go po prostu mniej.
Ostre zapalenie oskrzelików spowodowane jest przez infekcję wirusową, a głównym czynnikiem wywołującym tę chorobę jest RSV, czyli syncytialny wirus oddechowy (ang. Respiratory Syncytial Virus). Jest on odpowiedzialny za więcej niż połowę przypadków zachorowań. Rzadziej są to inne wirusy. RSV to pospolity wirus często wywołujący typowe przeziębienie, dlatego ostre zapalenie oskrzelików u małego dziecka może rozwinąć się wskutek kontaktu z zainfekowaną osobą – na przykład dorosłym, który po prostu ma katar. Warto zatem zwracać uwagę na stan zdrowia osób odwiedzających Ciebie i Twoje dziecko w okresie jesienno-zimowym.
Wirus wnika do organizmu przez nos lub jamę ustną drogą kropelkową (czyli gdy inna osoba w naszej obecności kaszle lub psika). Typowo na początku pojawiają się objawy przeziębienia: katar, kaszel. Zapalenie oskrzelików rozwija się kilka dni później, gdy wirus „powędruje” niżej, do dolnych dróg oddechowych, tchawicy, oskrzeli, a w końcu oskrzelików – i tam jego obecność daje się małej pociesze najbardziej we znaki.
Wirus w oskrzelikach wywołuje reakcję zapalną, która doprowadza do obrzęku ściany oskrzelików, nadprodukcji śluzu oraz uszkodzenia komórek nabłonkowych. Jak już zostało wspomniane, oskrzeliki są bardzo małe, więc łatwo mogą stać się niedrożne! I przestać pełnić swoją funkcję, jaką jest transport powietrza, a wraz z nim – tlenu. To sprawia, że zapalenie oskrzelików może objawiać się dusznością lub spadkiem saturacji krwi tlenem – z powodu zatkania oskrzelików do pęcherzyków płucnych i krwi dociera go po prostu mniej.
Objawy ostrego zapalenia oskrzelików
Początkowo występują objawy przeziębieniowe (katar, kaszel), które po kilku dniach nasilają się, może pojawić się również:
- gorączka (może nie występować),
- przyspieszenie oddechu,
- zaciąganie międzyżebrzy, poruszanie skrzydełkami nosa (są to objawy wzmożonego wysiłku potrzebnego do oddychania),
- spadek saturacji (prawidłowe wartości to >95%, poniżej 90–92% może być wskazane podawanie tlenu).
W przypadku zaobserwowania powyższych objawów należy udać się do lekarza.
Zapisz się do naszego newslettera i otrzymuj materiały edukacyjne, informacje o nowych artykułach, kursach i zniżkach.
Ucz się zdrowia z darmowymi kursami!
Poznaj niezbędną wiedzę, która da Ci poczucie kompetencji i oszczędzi samodzielnego poszukiwania odpowiedzi.
- Jak działa tarczyca i co oznaczają badania TSH, fT3, fT4 i USG? Czym jest niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto? Leki i diety: bezlaktozowa, bezglutenowa, przeciwzapalna, goitrogeny, suplementy.
- Dlaczego wykonuje się badania krwi, moczu i badania obrazowe? Jak się do nich przygotować i jak przebiegają? Co oznaczają wyniki badań i ich zaburzenia?
- Jak leczyć katar, kaszel i ból gardła i biegunkę u dziecka? Kiedy zgłosić się do lekarza?
- Czym są i jak krok po kroku przebiegają: narkoza, znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe? Co dzieje się podczas operacji?
- Czym jest i jak objawia się nadciśnienie? Jak mu zapobiegać? Jak mierzyć ciśnienie? Jak leczyć nadciśnienie - rola leków oraz zmiany stylu życia (w tym diety).
- Jak skutecznie leczyć katar, ból gardła, gorączkę i zatoki? Jakich preparatów nie warto kupować? Czym różnią się od siebie infekcje? Kiedy i na co warto się szczepić?
Źródła
- A.M. Fal i in., Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ, „Lekarz POZ” 2021, tom 7, nr 5.
- Pediatria, red. W. Kawalec, R. Grenda, M. Kulus, t. 1–2, wyd. 2, Warszawa 2018.
- Poradnik dyżuranta. Pediatria, red. P. Buda, R. Grenda, wyd. 2, Warszawa 2021.
- Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, red. W. Hryniewicz, P. Albrecht, A. Radzikowski, Warszawa 2016, antybiotyki.edu.pl.
- A. Wrotek, Wytyczne NICE dotyczące diagnostyki i leczenia zapalenia oskrzelików u dzieci, „Pediatria po Dyplomie” 2022, tom 26, nr 5.