Bostonka, czyli choroba dłoni, stóp i jamy ustnej – przyczyny, diagnostyka i leczenie

Z tego artykułu dowiesz się od lekarzy:
  • Czym jest bostonka?
  • Jak przebiega bostonka?
  • Na czym polega jej leczenie?
Bostonka, czyli choroba dłoni, stóp i jamy ustnej – przyczyny, diagnostyka i leczenie

Wysypka na dłoniach, stopach i w okolicy ust – CO ROBIĆ?

Kliknij na kafelek by poznać odpowiedź!

KIEDY UDAĆ SIĘ DO LEKARZA?

Choroba dłoni, stóp i ust najczęściej przebiega łagodnie i nie wymaga niczego poza nawadnianiem i leczeniem objawowym. Należy zgłosić się do lekarza, jeżeli:

  1. Z uwagi na duże dolegliwości bólowe w obrębie jamy ustnej i gardła masz problem z nawadnianiem dziecka.
  2. Objawom towarzyszy zły stan ogólny: apatia, trudności z oddychaniem, zaburzenia świadomości.
  3. Masz wątpliwości lub potrzebę konsultacji.
A.
Moja 5-letnia córka od wczoraj gorzej się czuła, miała gorączkę 38,2 stopnia. Dzisiaj boli ją gardło, a na rękach i stopach ma pęcherzykową wysypkę. Dostałam informację z przedszkola, że „grasuje bostonka”.
B.
Syn miał ostatnio „bostonkę”, a dzisiaj ja czuję się fatalnie – boli mnie gardło, nie mogę przełykać, ręce i stopy mnie palą! Żona jest w ciąży, czy coś jej może zagrażać?
Spis treści

Bostonka – czym jest i jaka jest jej przyczyna?

bostonka choroba dłoni

Czym jest choroba dłoni, stóp i jamy ustnej?

Bostonką w Polsce nazywa się chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej (ang. Hand-Foot-Mouth Disease – HFMD), czyli częstą wirusową chorobę zakaźną, która występuje głównie u dzieci i charakteryzuje się występowaniem wysypki w okolicy dłoni, stóp i jamy ustnej (jak sama nazwa wskazuje).

Uważa się, że używanie nazwy „bostonka” nie jest poprawne. Skąd więc się wzięła i dlaczego jest powszechna w naszym kraju? Nie jest to do końca jasne. Dostępne źródła podają, że w połowie XX wieku w Bostonie u dzieci rzeczywiście występowała epidemia zakaźnej choroby wysypkowej, jednak nie była to HFMD (miała odmienny charakter – dotyczyła głównie tułowia). Z punktu widzenia historycznego określenie to jest więc błędnie używane, jednak tak powszechnie (widnieje nawet na stronach rządowych – LINK), że chyba pozostaje nam tylko taki stan rzeczy zaakceptować. 🙂

Jaka jest przyczyna choroby dłoni, stop i ust („bostonki”)?

Istnieje grupa wirusów, które nazywamy enterowirusami. Zidentyfikowano ich ponad 100; są bardzo powszechne i niezwykle zakaźne (łatwo przenoszą się przez bliski kontakt z drugą osobą czy zabrudzonymi przedmiotami lub skażonym pokarmem). Przedrostek „entero-” odnosi się do jelit i ma związek ze zdolnością namnażania się wirusów w przewodzie pokarmowym. Stąd duża ich liczba wydalana jest z kałem, a „brudne ręce” są ważnym czynnikiem zakażeń.

Szacunkowe dane mówią, że w samych Stanach Zjednoczonych enterowirusy powodują od 10 do 15 milionów zakażeń rocznie. Większość zainfekowanych osób przechodzi zakażenie bezobjawowo lub z łagodnymi dolegliwościami. Wirusy te mogą powodować niespecyficzne gorączki, choroby wysypkowe, zapalenie gardła czy objawy ze strony przewodu pokarmowego. W rzadkich przypadkach zakażenia są poważne. Niektóre enterowirusy wywołują chorobę dłoni, stóp i ust.

Bostonka – objawy i leczenie

Objawy „bostonki” (choroby dłoni stóp i ust)

  1. Wysypka: charakterystycznym objawem HFMD jest pojawienie się małych pęcherzyków lub owrzodzeń na dłoniach, stopach oraz w okolicach jamy ustnej (również w jamie ustnej). Niekiedy lokalizują się też w innych miejscach, np. na pośladkach. Mogą być bolesne.
  2. Objawy ogólne: gorączka, ogólne osłabienie, bóle głowy i mięśni zwykle poprzedzają wysypkę.
  3. Zapalenie gardła: wirus może powodować zapalenie gardła, z występowaniem charakterystycznych pęcherzyków na jego tylnej ścianie, pęcherzyki mogą również pojawić się na śluzówce jamy ustnej.

Objawy trwają zwykle około tydzień, po czym kończą się. Chorują głównie dzieci w wieku poniżej 10 lat, ale dorośli mogą również zachorować. Choroba często występuje epidemicznie – rodzice małych dzieci często dostają informacje o „bostonce” grasującej w przedszkolu.

Leczenie

Nie znamy leczenia przyczynowego (zwalczającego wirusa), podstawowym lekarstwem jest czas – zwykle kilka dni, podczas których organizm sam pokona wirusa.

  1. Leczenie objawowe:
    • Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. ibuprofen, paracetamol) mogą pomóc w łagodzeniu bólu i gorączki.
    • Dbaj o nawodnienie, aby uniknąć odwodnienia (na przykład ważące 10 kg dziecko powinno wypijać ok. 1 l płynów na dzień, a ważące 20 kg – 1,5 l).
  2. Ograniczenie rozprzestrzeniania wirusa:
    • Osoby z chorobą dłoni stóp i ust powinny pozostawać w izolacji do czasu ustąpienia objawów, aby uniknąć przenoszenia wirusa na inne osoby.
    • Odpowiednia higiena (częste mycie rąk), aby uniknąć rozprzestrzeniania się wirusa.
  3. Konsultacja z lekarzem:
    • Głównym wskazaniem do konsultacji lekarskiej może być problem z nawodnieniem dziecka w przypadku dużych dolegliwości bólowych jamy ustnej i gardła.

Objawy „bostonki” (choroby dłoni stóp i ust)

  1. Wysypka: charakterystycznym objawem HFMD jest pojawienie się małych pęcherzyków lub owrzodzeń na dłoniach, stopach oraz w okolicach jamy ustnej (również w jamie ustnej). Niekiedy lokalizują się też w innych miejscach, np. na pośladkach. Mogą być bolesne.
  2. Objawy ogólne: gorączka, ogólne osłabienie, bóle głowy i mięśni zwykle poprzedzają wysypkę.
  3. Zapalenie gardła: wirus może powodować zapalenie gardła, z występowaniem charakterystycznych pęcherzyków na jego tylnej ścianie, pęcherzyki mogą również pojawić się na śluzówce jamy ustnej.

Objawy trwają zwykle około tydzień, po czym kończą się. Chorują głównie dzieci w wieku poniżej 10 lat, ale dorośli mogą również zachorować. Choroba często występuje epidemicznie – rodzice małych dzieci często dostają informacje o „bostonce” grasującej w przedszkolu.

Leczenie

Nie znamy leczenia przyczynowego (zwalczającego wirusa), podstawowym lekarstwem jest czas – zwykle kilka dni, podczas których organizm sam pokona wirusa.

  1. Leczenie objawowe:
    • Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. ibuprofen, paracetamol) mogą pomóc w łagodzeniu bólu i gorączki.
    • Dbaj o nawodnienie, aby uniknąć odwodnienia (na przykład ważące 10 kg dziecko powinno wypijać ok. 1 l płynów na dzień, a ważące 20 kg – 1,5 l).
  2. Ograniczenie rozprzestrzeniania wirusa:
    • Osoby z chorobą dłoni stóp i ust powinny pozostawać w izolacji do czasu ustąpienia objawów, aby uniknąć przenoszenia wirusa na inne osoby.
    • Odpowiednia higiena (częste mycie rąk), aby uniknąć rozprzestrzeniania się wirusa.
  3. Konsultacja z lekarzem:
    • Głównym wskazaniem do konsultacji lekarskiej może być problem z nawodnieniem dziecka w przypadku dużych dolegliwości bólowych jamy ustnej i gardła.

Masz pytania do lekarzy?

Poznaj nasze kursy, które zbierają rzetelne informacje o leczeniu najczęstszych infekcji a także pozwolą Ci zadawać pytania lekarzom. Ucz się razem z nami! 😊

Jak leczyć chore dziecko?
Jak leczyć chore dziecko?
  • Jak skutecznie leczyć katar, kaszel i ból gardła u dziecka?
  • Jak opanować biegunkę i jelitówkę u dziecka?
  • Kiedy trzeba zgłosić się z dzieckiem do lekarza?
Jak leczyć infekcje dorosłych?
Jak leczyć infekcje dorosłych?
  • Jak skutecznie leczyć katar, ból gardła, gorączkę i zatoki?
  • Jakie preparaty mogą zaszkodzić zdrowiu?
  • Kiedy należy pilnie zgłosić się do lekarza?
Czy treść artykułu była praktyczna?
Administratorem danych jest Najprościej Mówiąc Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu ul. Podlaska 15, 60-623 Poznań, z którym można skontaktować się pod adresem biuro@najprosciejmowiac.pl. Przysługuje Ci prawo dostępu do danych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia, wycofania zgody, wniesienia sprzeciwu oraz złożenia skargi do organu nadzorczego. Szczegółowe informacje o przetwarzaniu dostępne są w Polityce prywatności.
Dziękujemy za Twoją opinię 🎉
Chcesz świadomie uczyć się o zdrowiu wraz ze wsparciem lekarzy?
Zapisz się do naszego newslettera i otrzymuj materiały edukacyjne, informacje o nowych artykułach, kursach i zniżkach.
Zapisz się

Źródła

  1. M.R. Alam i in., A Rare Presentation of Hand, Foot, and Mouth Disease During Pregnancy, „Cureus” 2022, tom 14, nr 8.
  2. Choroba dłoni, stóp i ust (choroba bostońska), GIS, gov.pl.
  3. Enterovirus, IDPH, dph.illinois.gov.
  4. E. Kuchar, Zakażenia wywołane przez wirusy Coxsackie, Medycyna Praktyczna, mp.pl.
  5. M. Okarska-Napierała, Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej o typowym i nietypowym przebiegu, Po Dyplomie, podyplomie.pl.
  6. W. Sinclair, M. Omar, Enterovirus, StatPearls, ncbi.nlm.nih.gov.
  7. L. Szenborn, M. Wiercińska, Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, Medycyna Praktyczna, mp.pl.