Czy warto szczepić się na grypę? Kto powinien?
- Czym jest grypa i czy może być groźna?
- Czym jest szczepionka na grypę?
- Czy warto szczepić się na grypę?
NIE WIEM, CZY ZASZCZEPIĆ SIĘ NA GRYPĘ – CO ROBIĆ?
Kliknij na kafelek by poznać odpowiedź!
A.
- Wirusy grypy ciągle się zmieniają, mutują i tworzą nowe odmiany – w konsekwencji WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) każdego roku opracowuje skład szczepionek na podstawie aktualnie dominujących typów i podtypów wirusa.
- Odpowiedź immunologiczna organizmu na szczepienie przeciw grypie jest krótkotrwała i prawdopodobnie nie utrzymuje się powyżej roku.
B.
Tak, rzeczywiście, w większości przypadków choroba przebiega łagodnie. Jednak u niektórych osób może przebiegać ciężko, powodować poważne powikłania, a nawet śmierć. Przy kilku milionach zachorowań rocznie liczba ciężkich przebiegów wcale nie jest mała. Dotyczy to w szczególności osób z grup wysokiego ryzyka:
- dzieci,
- osób starszych i schorowanych,
- kobiet w ciąży.
Szczepiąc się, zmniejszasz ryzyko zachorowania, ciężkiego przebiegu grypy oraz ograniczasz rozprzestrzenianie się wirusa, dzięki czemu chronisz osoby z Twojego otoczenia (np. Twoje dzieci czy Twoich dziadków).
C.
Szczepionki przeciw grypie są bardzo bezpieczne, na tle innych szczepionek charakteryzują się szczególnie małym odsetkiem niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), a jeśli już takie odczyny wystąpią, to na ogół są łagodne (np. ból, zaczerwienienie, obrzęk w miejscu wkłucia). Poważne reakcje alergiczne zagrażające życiu zdarzają się rzadko i dotyczą <1 osoby na milion szczepionych. Korzyści wynikające ze zredukowania ryzyka zachorowania i ciężkiego przebiegu oraz ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusa dalece przewyższają ryzyko związane z przyjęciem szczepionki.
Czym jest grypa?
Definicja grypy
Grypa jest ostrą zakaźną chorobą układu oddechowego wywoływaną przez wirusa grypy.
Wirusy grypy atakują głównie drogi oddechowe, zazwyczaj nos i gardło, a u niektórych osób oskrzela i płuca. Zakażamy się poprzez drogę kropelkową (np. kaszel, kichanie innej osoby w otoczeniu) oraz kontakt z przedmiotami, na których znajduje się wirus.
Co roku na grypę choruje znaczna część społeczeństwa. Szacunki mówią o 3–4,5 milionach zachorowań. Sezon grypowy trwa zwykle 3 miesiące w okresie od października do kwietnia.
Ten rodzaj grypy nazywamy grypą sezonową.
Większość osób chorujących na grypę przejdzie ją podobnie do przeziębienia, jednak często objawy są bardziej nasilone. Grypa potrafi spowodować, że osoba chora nie będzie w stanie „zwlec się z łóżka” przez kilka dni. Do typowych dolegliwości należą:
- Złe samopoczucie.
- Gorączka (temperatura >38,0 °C).
- Ból mięśni, stawów i głowy.
- Kaszel.
Czy grypa jest groźna?
Grypa to nie przeziębienie!
Charakteryzuje ją duża zakaźność i stosunkowo duże ryzyko powikłań. Mimo że dla młodych zdrowych osób jest to zwykle choroba niegroźna, to ludzie z grup ryzyka mogą przechodzić ją bardzo ciężko, z koniecznością leczenia w szpitalu. Możliwe jest u nich wystąpienie komplikacji, z których niektóre mogą okazać się śmiertelne.
Do osób z grup ryzyka zalicza się:
- Dzieci poniżej 5. roku życia – z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy mogą przechodzić grypę ciężko, w tym rozwinąć zapalenie płuc, niekiedy przebiegające z niedotlenieniem i odwodnieniem. Częstymi powikłaniami grypy u dzieci są angina paciorkowcowa oraz ostre zapalenie ucha środkowego.
- Osoby powyżej 65. roku życia i osoby schorowane – z uwagi na mniej wydolny układ odpornościowy grypa u osób starszych może wywoływać np. zapalenie płuc (grypa jest prawdopodobnie drugą po COVID-19 przyczyną wirusowego zapalenia płuc o ciężkim przebiegu). Co więcej, takie zapalenie wirusowe dodatkowo może ulec nadkażeniu bakteryjnemu, tym bardziej pogarszając rokowanie.
- Kobiety w ciąży i w połogu – istnieje zwiększone ryzyko między innymi poronienia czy porodu przedwczesnego.
- Osoby otyłe oraz chorujące przewlekle na POChP, astmę, chorobę wieńcową, choroby nerek – wirus grypy zajmuje dolne drogi oddechowe, generując w nich stan zapalny. Prowadzi to do zmniejszonego dopływu tlenu u takich osób, co może spowodować konieczność leczenia szpitalnego, a nawet zagrażać życiu!
Nietrudno więc o osobę z grupy ryzyka w naszym najbliższym otoczeniu! To właśnie te osoby chcemy chronić, szczepiąc się na grypę.
Jakie mogą być powikłania grypy?
- W części przypadków zdarza się tak, że wirus grypy nie zatrzyma się na górnych drogach oddechowych, gdzie da jedynie objawy podobne do przeziębienia – ale pójdzie dalej do oskrzeli lub płuc.
Wirus grypy może wywoływać zapalenie płuc. Prawdopodobnie jest drugą po COVID-19 przyczyną wirusowego zapalenia płuc o ciężkim przebiegu. Co więcej, takie zapalenie wirusowe dodatkowo może ulec nadkażeniu bakteryjnemu, tym bardziej pogarszając rokowanie.
- Zachorowanie na grypę, może wywołać tzw. zaostrzenie chorób przewlekłych. Dotyczy to w szczególności osób starszych i schorowanych, jednak nie tylko. Jeśli dana osoba choruje poważnie na przykład na astmę, POChP, niewydolność serca lub inne przewlekłe choroby, to stan zapalny i zmniejszony dopływ tlenu wywołany infekcją grypy rozprzestrzeniającą się na dolne drogi oddechowe może spowodować konieczność leczenia szpitalnego, a nawet zagrażać życiu!
- Należy wspomnieć, że zwiększonym ryzykiem powikłań grypy są obarczone również kobiety w ciąży i w okresie połogu! Istnieje zwiększone ryzyko między innymi poronienia, czy porodu przedwczesnego.
- Małe dzieci (<5. roku życia) z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy również mogą przechodzić grypę ciężko, w tym rozwinąć zapalenie płuc, niekiedy przebiegające z niedotlenieniem i odwodnieniem.
Częstymi powikłaniami grypy u dzieci są angina paciorkowcowa oraz ostre zapalenie ucha środkowego, o którym więcej możesz dowiedzieć się więcej tutaj.
- Do rzadszych, ale bardzo groźnych, powikłań należą zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie serca.
Grypa to nie przeziębienie!
Charakteryzuje ją duża zakaźność i stosunkowo duże ryzyko powikłań. Mimo że dla młodych zdrowych osób jest to zwykle choroba niegroźna, to ludzie z grup ryzyka mogą przechodzić ją bardzo ciężko, z koniecznością leczenia w szpitalu. Możliwe jest u nich wystąpienie komplikacji, z których niektóre mogą okazać się śmiertelne.
Do osób z grup ryzyka zalicza się:
- Dzieci poniżej 5. roku życia – z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy mogą przechodzić grypę ciężko, w tym rozwinąć zapalenie płuc, niekiedy przebiegające z niedotlenieniem i odwodnieniem. Częstymi powikłaniami grypy u dzieci są angina paciorkowcowa oraz ostre zapalenie ucha środkowego.
- Osoby powyżej 65. roku życia i osoby schorowane – z uwagi na mniej wydolny układ odpornościowy grypa u osób starszych może wywoływać np. zapalenie płuc (grypa jest prawdopodobnie drugą po COVID-19 przyczyną wirusowego zapalenia płuc o ciężkim przebiegu). Co więcej, takie zapalenie wirusowe dodatkowo może ulec nadkażeniu bakteryjnemu, tym bardziej pogarszając rokowanie.
- Kobiety w ciąży i w połogu – istnieje zwiększone ryzyko między innymi poronienia czy porodu przedwczesnego.
- Osoby otyłe oraz chorujące przewlekle na POChP, astmę, chorobę wieńcową, choroby nerek – wirus grypy zajmuje dolne drogi oddechowe, generując w nich stan zapalny. Prowadzi to do zmniejszonego dopływu tlenu u takich osób, co może spowodować konieczność leczenia szpitalnego, a nawet zagrażać życiu!
Nietrudno więc o osobę z grupy ryzyka w naszym najbliższym otoczeniu! To właśnie te osoby chcemy chronić, szczepiąc się na grypę.
Jakie mogą być powikłania grypy?
- W części przypadków zdarza się tak, że wirus grypy nie zatrzyma się na górnych drogach oddechowych, gdzie da jedynie objawy podobne do przeziębienia – ale pójdzie dalej do oskrzeli lub płuc.
Wirus grypy może wywoływać zapalenie płuc. Prawdopodobnie jest drugą po COVID-19 przyczyną wirusowego zapalenia płuc o ciężkim przebiegu. Co więcej, takie zapalenie wirusowe dodatkowo może ulec nadkażeniu bakteryjnemu, tym bardziej pogarszając rokowanie.
- Zachorowanie na grypę, może wywołać tzw. zaostrzenie chorób przewlekłych. Dotyczy to w szczególności osób starszych i schorowanych, jednak nie tylko. Jeśli dana osoba choruje poważnie na przykład na astmę, POChP, niewydolność serca lub inne przewlekłe choroby, to stan zapalny i zmniejszony dopływ tlenu wywołany infekcją grypy rozprzestrzeniającą się na dolne drogi oddechowe może spowodować konieczność leczenia szpitalnego, a nawet zagrażać życiu!
- Należy wspomnieć, że zwiększonym ryzykiem powikłań grypy są obarczone również kobiety w ciąży i w okresie połogu! Istnieje zwiększone ryzyko między innymi poronienia, czy porodu przedwczesnego.
- Małe dzieci (<5. roku życia) z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy również mogą przechodzić grypę ciężko, w tym rozwinąć zapalenie płuc, niekiedy przebiegające z niedotlenieniem i odwodnieniem.
Częstymi powikłaniami grypy u dzieci są angina paciorkowcowa oraz ostre zapalenie ucha środkowego, o którym więcej możesz dowiedzieć się więcej tutaj.
- Do rzadszych, ale bardzo groźnych, powikłań należą zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie serca.
SZCZEPIENIE OCHRONNE PRZECIWKO GRYPIE
Jak działa szczepienie ochronne?
Szczepienia ochronne to skuteczna i bezpieczna metoda zapobiegania chorobom zakaźnym. Podczas szczepienia wprowadza się do organizmu (zazwyczaj w zastrzyku) zabite lub osłabione drobnoustroje lub ich fragmenty.
Wprowadzone cząsteczki nie wywołują choroby, ale mimo to pobudzają układ odpornościowy do działania. Układ odpornościowy „uczy się” rozpoznawać te konkretne bakterie lub wirusy. W ten sposób tworzy się pamięć immunologiczna, dzięki której organizm będzie wiedział, jak się bronić, jeśli kiedyś spotka tego wroga w przyszłości.
Rodzaje szczepionek na grypę
- Szczepionki inaktywowane (zawierają fragmenty wirusa), podawane w zastrzyku domięśniowym lub podskórnym:
- Influvac Tetra,
- Vaxigrip Tetra,
- Fluarix Tetra.
- Szczepionka żywa atenuowana (zawiera osłabione wirusy niebędące w stanie wywołać choroby), podawana do nosa – Fluenz Tetra. Dedykowana dzieciom.
Szczepienie przeciw grypie jest jedyną skuteczną metodą zapobiegania grypie. Chociaż nie zapewnia 100% ochrony przed chorobą, to w przypadku zachorowania może złagodzić przebieg grypy oraz zapobiec leczeniu w szpitalu i powikłaniom. Ponadto szczepienie przeciw grypie istotnie ogranicza rozprzestrzenianie się wirusa, przy dużej liczbie wyszczepionych osób można by skutecznie zmniejszyć liczbę chorujących co roku.
Kto powinien się zaszczepić?
Szczepienie przeciwko grypie jest zalecane każdego roku WSZYSTKIM OSOBOM OD 6. MIESIĄCA ŻYCIA, które nie mają przeciwwskazań do szczepienia.
Szczególnie ważne jest szczepienie osób z grup wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań grypy, czyli: małych dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych i chorujących przewlekle.
Dlaczego trzeba się szczepić co roku?
Coroczne szczepienia są potrzebne, ponieważ:
- wirusy grypy ciągle się zmieniają, mutują i tworzą nowe odmiany – w konsekwencji WHO każdego roku opracowuje skład szczepionek na podstawie aktualnie dominujących typów i podtypów wirusa,
- odpowiedź immunologiczna organizmu na szczepienie przeciw grypie jest krótkotrwała i prawdopodobnie nie utrzymuje się powyżej roku.
Szczepienie przeciwko grypie jest zalecane każdego roku WSZYSTKIM OSOBOM OD 6. MIESIĄCA ŻYCIA, które nie mają przeciwwskazań do szczepienia.
Szczególnie ważne jest szczepienie osób z grup wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań grypy, czyli: małych dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych i chorujących przewlekle.
Dlaczego trzeba się szczepić co roku?
Coroczne szczepienia są potrzebne, ponieważ:
- wirusy grypy ciągle się zmieniają, mutują i tworzą nowe odmiany – w konsekwencji WHO każdego roku opracowuje skład szczepionek na podstawie aktualnie dominujących typów i podtypów wirusa,
- odpowiedź immunologiczna organizmu na szczepienie przeciw grypie jest krótkotrwała i prawdopodobnie nie utrzymuje się powyżej roku.
Dlaczego warto się szczepić na grypę?
Podsumowanie
- Chronisz siebie przed chorobą (i jej groźnymi powikłaniami), która jest bardzo zakaźna w sezonie infekcyjnym.
- Chronisz osoby ze swojego otoczenia: rodziców, dziadków, znajomych, dzieci.
- Szczepiąc dzieci, chronisz je przed bolesnym zapaleniem ucha środkowego, zapaleniem płuc i innymi powikłaniami.
- Szczepionka jest bezpieczna i łatwa w podaniu (dla dzieci dostępna jest szczepionka donosowa).
- Ograniczasz koszty społeczne (zwolnienie z pracy, opieka nad chorym dzieckiem).
Zapisz się do naszego newslettera i otrzymuj materiały edukacyjne, informacje o nowych artykułach, kursach i zniżkach.
Ucz się zdrowia z darmowymi kursami!
Poznaj niezbędną wiedzę, która da Ci poczucie kompetencji i oszczędzi samodzielnego poszukiwania odpowiedzi.
- Jak działa tarczyca i co oznaczają badania TSH, fT3, fT4 i USG? Czym jest niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto? Leki i diety: bezlaktozowa, bezglutenowa, przeciwzapalna, goitrogeny, suplementy.
- Dlaczego wykonuje się badania krwi, moczu i badania obrazowe? Jak się do nich przygotować i jak przebiegają? Co oznaczają wyniki badań i ich zaburzenia?
- Jak leczyć katar, kaszel i ból gardła i biegunkę u dziecka? Kiedy zgłosić się do lekarza?
- Czym są i jak krok po kroku przebiegają: narkoza, znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe? Co dzieje się podczas operacji?
- Czym jest i jak objawia się nadciśnienie? Jak mu zapobiegać? Jak mierzyć ciśnienie? Jak leczyć nadciśnienie - rola leków oraz zmiany stylu życia (w tym diety).
- Jak skutecznie leczyć katar, ból gardła, gorączkę i zatoki? Jakich preparatów nie warto kupować? Czym różnią się od siebie infekcje? Kiedy i na co warto się szczepić?
Źródła
- L. Brydak, Szczepionka przeciw grypie, Szczepienia.info, szczepienia.pzh.gov.pl.
- Seasonal Flu Vaccines, CDC, cdc.gov.
- M. Wiercińska, Szczepienie przeciwko grypie, Medycyna Praktyczna, mp.pl.